Qalbun Saliim: The Concept of A Clean Heart as A Foundation for Mental Health According to Ibnu Qayyim al Jauziyah

  • Maulida ‘Izzatul Amin Universitas Darussalam Gontor
  • Asif Trisnani Universitas Darussalam Gontor
  • Hifni Nasif Universitas Darussalam Gontor
  • Erva Dewi Arqomi Puspita Universitas Darussalam Gontor
Keywords: Qalbun saliim, mental health, Ibnu Qayyim al Jauziyah

Abstract

The topic of mental health is being campaigned hotly. It's quite difficult to care for human rights over their mentality because things that are alleged to be strengthening factors for mental health such as wealth, throne, and family on several occasions play the opposite role. This paper tries to offer a solution to the initial phenomenon, by elaborating on the concept of qalbun saliim, or a clean heart in Islam as the foundation for achieving mental health. None other because the heart has an important role in human beings, because if this heart is damaged then the whole human being is damaged. By using qualitative methods (library research) and documentation techniques in data collection, this paper will examine the literature of Ibn Qayyim al Jauziyyah regarding the nature of the creation of the heart, the types of conditions it is in, the diseases that infect it, the healing steps to it, to its urgency for human life. This discussion is interesting to study because the concept of qalbun saliim has not been widely used as a reference by mental health activists.

References

Abu Bakar, I. et al. (2018) “The Relationship of Sunnah of Prophet S.A.W in Food Sharing Practice Using Tray with the Level of Satiety,” Journal of Islamic Social Sciences and Humanities, 16(5), hal. 121–131.

Al-Jauziyyah, I. Q. (tanpa tanggal) Badaa’i al Fawaaid. Beirut: Daar al Kutub al ’Araby.

Alfiyyah Nur Hasanah dan Ikin Asikin (2022) “Nilai-Nilai Pendidikan dalam Hadits Riwayat Imam Ahmad No 11472 tentang Etika Menjaga Lisan,” Jurnal Riset Pendidikan Agama Islam, (11472), hal. 44–50. doi: 10.29313/jrpai.v2i1.981.

Alim, A. (2016) “Pendidikan Seks Dalam Perspektif Tafsir Maudhu’i,” At-Ta’dib, 9(2). doi: 10.21111/at-tadib.v9i2.315.

Ariadi, P. (2019) “Kesehatan Mental dalam Perspektif Islam,” Syifa’ MEDIKA: Jurnal Kedokteran dan Kesehatan, 3(2), hal. 118. doi: 10.32502/sm.v3i2.1433.

Arroisi, J, Maulida, IA (2021) “Sufistic Phsycoteraphy: Telaah Metode Psikoterapi Ibnu Qayyim al Jauziyah,” Analisis: Jurnal Studi Keislaman, 21(1), hal. 109–140.

al Balkhi, A. Z. (2003) Mashaalih al Abdaan wa al Anfus. Diedit oleh M. Badri. Riyadh: Markaz al Muluk Faishal lii al Buhuts wa al Diraasaat al Islamiyyah.

Burhanuddin (2022) “Perilaku Konsumen Muslim Indonesia Terhadap Perkembangan Produk Makanan dan Minuman Halal,” Jurnal Pendidikan dan Kewirausahaan, 10(2), hal. 645–654.

Cholik, A. A. (2015) “Relasi Akal dan Hati menurut al-Ghazali,” Kalimah, 13(2), hal. 287. doi: 10.21111/klm.v13i2.290.

Cott, A. (1975) Fasting as a Way of Life. New York: Bantam Book.

Daradjat, Z. (1983) Islam dan Kesehatan Mental. Jakarta: al Husna.

Fakhriyani, D. V. (2019) Kesehatan Mental. Pamekasan: Duta Media Publishing.

Fuad, I. (2016) “Menjaga Kesehatan Mental Perspektif Al-Qur’an dan Hadits,” Journal An-Nafs: Kajian Penelitian Psikologi, 1(1), hal. 31–50. doi: 10.33367/psi.v1i1.245.

al Ghazali, A. H. (2005) Ihyaa’ ’Ulum al Diin. Beirut: Daar Ibnu al Hazm.

Haqiqi, A. A. (2019) “Antara Akal, Jiwa, Jasmani & Akhlak Dalam Konsep Pendidikan Ibnu Qayyim Al-Jauziyah,” Journal of Chemical Information and Modeling, 53(9), hal. 1689–1699.

Harahap, N. (2020) Penelitian Kualitatif. Medan: Wal Ashri Publishing.

al Jauziyah, I. Q. (1972) Madaarij al Saalikiin fii al Manzilah baina Iyyaaka Na’budu wa Iyyaka Nasta’iin. Diedit oleh M. H. al Fiqqi. Beirut: Daar al Kitaab al ’Araby.

al Jauziyah, I. Q. (1975) al Ruuh fii al Kalam ‘ala Arwah al Amwat wa al Ahya bii al Dalaail min al Kitab wa al Sunnah. Beirut: Daar al Kutub al ’Ilmiyyah.

al Jauziyah, I. Q. (1985) al Waabil al Shayyib min al Kalaam al Thayyib. Beirut: Daar al Kitaab al ’Araby.

al Jauziyah, I. Q. (1986) Kitaab al Ruuh. Beirut: Daar al Kutub al ’Araby.

al Jauziyah, I. Q. (1996) Badaai’u al Fawaaid. Makkah: Maktabah Nizaar al Baazi.

al Jauziyah, I. Q. (2011) al Thib al Nabawy. Riyadh: Daar al Salaam lii al Nasyr wa al Tauzii’.

al Jauziyah, I. Q. (tanpa tanggal a) al Daa’ wa al Dawaa’. Jeddah: Daar “Alam al Fawaidh lii al Nasyr wa al Tauzii.”

al Jauziyah, I. Q. (tanpa tanggal b) al Tibyan fii Aimaani al Qur’an. Jeddah: Daar “Alam al Fawaidh lii al Nasyr wa al Tauzii.”

al Jauziyah, I. Q. (tanpa tanggal c) Ighatsatu al Lahfaan fii Mashayid al Syaithan. Jeddah: Daar “Alam al Fawaidh lii al Nasyr wa al Tauzii.”

al Jauziyah, I. Q. (tanpa tanggal d) Ijtimaa’ al Juyuusy al Islaamiyyah ’alaa Harbi al Mu’attalah wa al Jahmiyyah. Jeddah: Daar “Alam al Fawaidh lii al Nasyr wa al Tauzii.”

al Jauziyah, I. Q. (tanpa tanggal e) Majmuu’ al Rasaail; al Risaalah al Tabuukiyyah. Jeddah: Daar “Alam al Fawaidh lii al Nasyr wa al Tauzii.”

al Jauziyah, I. Q. (tanpa tanggal f) Miftaah Daar al Sa’aadah wa Mansyuur Wilaayati Ahli al ’Ilmi wa al Iraadah. Jeddah: Daar “Alam al Fawaidh lii al Nasyr wa al Tauzii.”

al Jauziyah, I. Q. (tanpa tanggal g) Tariiq al Hijratain wa Baabu al Sa’aadatain. Jeddah: Daar “Alam al Fawaidh lii al Nasyr wa al Tauzii.”

al Jauziyah, I. Q. (tanpa tanggal h) Zaad al Ma’aad fii Hadyi Khairi al ’Ibaad. Jeddah: Daar “Alam al Fawaidh lii al Nasyr wa al Tauzii.”

Lubis, A. (2016) “Peran Agama dalam Kesehatan Mental,” 2(July), hal. 1154–1157.

Makmudi, M. et al. (2018) “Pendidikan Jiwa Perspektif Ibn Qayyim Al-Jauziyyah,” Ta’dibuna: Jurnal Pendidikan Islam, 7(1), hal. 42. doi: 10.32832/tadibuna.v7i1.1366.

Al Manaanu, Y. et al. (2021) “Pendidikan Jiwa Prespektif Ibn Qayyim Al Jauziyyah: Kritik Terhadap Pendidikan Jiwa di Barat,” Analisis: Jurnal Studi Keislaman, 21(1), hal. 165–182. doi: 10.24042/ajsk.v21i1.8283.

al Mathlaby, A. (1989) “al ’Ilaaj al Nafsy laday Ibnu Qayyim al Jauziyah,” in Abhas Nadwah ’ilmi al Nafsi. Kairo.

Najati, U. (1985) al Qur’an dan Ilmu Jiwa. Bandung: Pustaka.

Nawangsari, D. (2013) “Konsep tazkiyyah al-nafs ( Pembersihan Ji-,” Character: Jurnal Penelitian Psikologi. 1.3 (2013). Tersedia pada: http://ejournal.iain-jember.ac.id/index.php/alfitrah/article/view/271/273.

al Raawy, U. A. (2003) Thibb al Qulub ’inda al Imaamaini al Jaliilaini Ibnu Taymiyah al Harran wa Ibnu Qayyim al Jauziyah. Beirut: Daar al Kutub al ’Ilmiyyah.

Sabiq, Z. (2016) “Konseling Sufistik: Harmonisasi Psikologi dan Tasawuf dalam Mewujudkan Kesehatan Mental,” ‘Anil Islam: Konseling Sufistik, 9(2), hal. 330–352. Tersedia pada: https://jurnal.instika.ac.id/index.php/AnilIslam/article/view/20/14.

Scheneiders, Alexander, A. (1964) Personal Adjustment and Mental Health. New York: Holt Rinehart and Winston Inc.

Sina, I. (2008) al Qaanuun fii al Thib. Beirut: Daar al Kutub al ’Ilmiyyah.

Sukmadinata, N. S. (2017) Metode Penelitian Pendidikan. Bandung: Remaja Rosdakarya.

Syamsi, M. (2018) “Konsep Pendidikan Agama Islam; Studi atas Pemikiran Ibnu Qayyim Al-Jawziyyah,” Attaqwa: Jurnal Ilmu Pendidikan Islam, 14(2 SE-Articles), hal. 15–35. doi: 10.5281/zenodo.3366713.

Published
2023-02-03